 |
| Cuộc sống của người tự kỷ |
Tự kỷ là một phổ rất rộng, mức độ ảnh hưởng tới mỗi cá nhân có thể nhiều ít khác nhau. Mặt khác người mắc chứng tự kỷ vẫn là những cá thể có đặc điểm tính cách, năng lực, phẩm chất, trí tuệ, khả năng rất khác nhau, nên cuộc sống của mỗi người tự kỷ cũng khác nhau. Việc can thiệp tích cực hay không tích cực, đúng hướng hay không đúng hướng cũng có tác động đáng kể vào cuộc sống của người tự kỷ.
Những người có rối loạn phổ tự kỷ ở phổ nhẹ có thể có ngôn ngữ phát triển tốt hơn, ít hành vi khác lạ hơn, dễ tiếp nhận các chương trình can thiệp và có thể đi học hòa nhập từ nhỏ, có việc làm và cuộc sống khá độc lập sau này. Nhóm trung bình và nặng gặp nhiều khó khăn hơn, có nhiều người không thể đi học ở tuổi niên thiếu và rất khó khăn khi kiếm việc làm. Nhóm đặc biệt nặng có thể suốt đời không thể sống độc lập, các chương trình can thiệp chỉ đem lại những kết quả hạn chế.
Tuy nhiên điều đáng lạc quan là nếu được phát hiện, can thiệp sớm (từ 2-3 tuổi) và can thiệp tích cực, đúng hướng, gần như 100% người tự kỷ đều tiến bộ và cải thiện được rất nhiều so với tình trạng tự kỷ của họ [9]. Một số người tự kỷ mắc chứng Asperger có những năng khiếu vượt trội về âm nhạc, hội họa, toán học. Nếu được hỗ trợ tích cực và phù hợp họ sẽ trở thành những người có đóng góp lớn cho xã hội như Temple Grandin, Wendy Lawson.
Có rất nhiều chương trình can thiệp, trị liệu được áp dụng cho người tự kỷ và cần được cá nhân hóa để phù hợp với từng người tự kỷ. Ý nghĩa chung của việc can thiệp này là cải thiện, khắc phục những mặt khiếm khuyết của người tự kỷ và đưa ra những cách thức, phương tiện hỗ trợ cho các khiếm khuyết. Ví dụ các hình thức can thiệp về ngôn ngữ bao gồm cả các bài tập giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Bên cạnh đó, cha mẹ, giáo viên cũng cần trang bị hệ thống tranh ảnh, lịch hoạt động bằng hình ảnh, hay ở các nước có điều kiện là các máy, phần mềm hỗ trợ giao tiếp, nhằm giúp người tự kỷ giao tiếp được hiệu quả hơn với những người xung quanh. Tập luyện vận động và giác quan để khắc phục những rối loạn về giác quan, đi kèm với cung cấp các phương tiện hỗ trợ về giác quan như tai nghe chống tiếng ồn, áo nặng trong trường hợp người tự kỷ quá nhậy cảm với âm thanh, hay có rối loạn về tiền đình. Hướng dẫn, củng cố những hành vi tốt và giảm thiểu những hành vi tiêu cực của người tự kỷ, đi kèm với hạn chế các tình huống dễ gây cơn bùng nổ. Tóm lại can thiệp cho người tự kỷ thực chất là quá trình chăm sóc và giáo dục theo những phương thức đặc biệt. Đường lối can thiệp nhân văn không tìm mọi cách triệt tiêu những khác biệt của người tự kỷ, nếu những khác biệt ấy không làm ảnh hưởng đến người khác. Thay vào đó là hỗ trợ người tự kỷ khắc phục những khiếm khuyết, vận động cộng đồng hiểu rõ hơn về người tự kỷ, chấp nhận những khác biệt của người tự kỷ và cải thiện hệ thống y tế, giáo dục, việc làm hiện tại để người tự kỷ có thể hoà nhập, tự lập và đóng góp cho xã hội.
0 comments:
Post a Comment